Nhiều người thường xuyên quên những sự việc vừa mới xảy ra, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bệnh hay quên không chỉ gặp ở người lớn tuổi mà còn phổ biến ở người trẻ, có thể dẫn đến sa sút trí tuệ nếu không được chú ý. Để khắc phục, cần xác định nguyên nhân gây suy giảm trí nhớ và xử lý kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục chứng quên qua bài viết sau.
Hay quên là bệnh gì?
Hay quên là một dạng của mất trí nhớ đặc trưng bởi việc không thể nhớ những sự kiện vừa xảy ra hoặc chỉ xảy ra trong thời gian ngắn. Trí nhớ được hiểu là khả năng ghi nhớ lại những sự kiện đã xảy ra. Để đảm bảo điều này xảy ra, quá trình trải qua 3 giai đoạn là mã hóa, lưu trữ và truy xuất.
- Mã hóa: tạo ra liên kết với thông tin đã có, tạo hình ảnh và liên kết giúp gợi nhớ thông tin.
- Lưu trữ: đảm bảo thông tin được lưu giữ trong não bộ dù không sử dụng thường xuyên. T
- ruy xuất: tìm kiếm hình ảnh để giúp não bộ nhớ lại thông tin.
Thường thì, dựa vào đặc điểm trí nhớ, chia thành hai loại:
- Trí nhớ ngắn hạn: tồn tại trong khoảng thời gian ngắn, từ 5 đến 30 giây hoặc có thể kéo dài vài ngày.
- Trí nhớ dài hạn: diễn ra trong thời gian dài. Hồi hải mã và thùy thái dương liên quan đến quá trình này. Tổn thương các vị trí này có thể gây ra chứng quên.
Chứng hay quên thường liên quan đến trí nhớ ngắn hạn. Mặc dù người bệnh vẫn sáng suốt và nhớ những thông tin cơ bản về bản thân, nhưng gặp khó khăn trong việc tiếp nhận kiến thức mới trong công việc và cuộc sống.
Hiện chưa có phương pháp điều trị triệt để cho tình trạng này, nhưng người bệnh có thể giảm triệu chứng bằng cách sử dụng kỹ thuật nâng cao trí nhớ và hỗ trợ tâm lý để cải thiện tình trạng.
Bệnh hay quên đối với người trẻ
Các nguyên nhân gây ra hiện tượng quên và mất tập trung ở người trẻ bao gồm:
- Áp lực công việc và căng thẳng kéo dài: Stress cấp tính, áp lực công việc và rối loạn giấc ngủ có thể làm giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến trí nhớ. Đa số những người này thường mắc các chứng rối loạn lo âu, trầm cảm…
- Các vấn đề sức khỏe: Bệnh gan, thận mạn tính hoặc bệnh phổi mạn tính có thể gây triệu chứng quên hay mất tập trung.
- Bệnh liên quan đến não và chấn thương não: Mất trí nhớ tạm thời thường xảy ra sau viêm não, viêm màng não, đột quỵ hoặc chấn thương não. Ngoài ra, teo vỏ não do bệnh di truyền hoặc thoái hóa não cũng có thể gây ra hiện tượng quên và mất tập trung.
- Thiếu vitamin B1: Người thiếu vitamin B1 có thể mắc hội chứng Wernicke-Korsakoff, một tình trạng gây mất trí nhớ. Hội chứng này thường xuất hiện ở người thiếu ăn kéo dài hoặc nghiện rượu.
Bệnh đãng trí hoặc quên ở người trẻ có thể được điều trị hiệu quả khi phát hiện ở giai đoạn sớm, giúp làm chậm quá trình tiến triển bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Triệu chứng của bệnh hay quên
Các biểu hiện của chứng hay quên ở người trẻ tuổi có đặc điểm phong phú. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp:
- Không nhớ mục tiêu hoặc địa điểm cụ thể mà đã định.
- Thiếu sự tập trung, lơ đễnh trong việc học tập và công việc.
- Gặp khó khăn khi muốn diễn đạt ý kiến vì không tìm ra từ ngữ phù hợp, thường nói lặp lại hoặc quên từ.
- Lãng quên vị trí của các đồ vật hàng ngày.
- Khó khăn trong việc nhớ địa điểm, thời gian hoặc các sự kiện quan trọng.
- Quên những việc như khóa cửa, tắt bếp, tắt đèn, hay thậm chí quên xe sau khi đi chợ, không nhớ đón con hoặc những việc mà người khác nhờ làm.
- Thay đổi tâm trạng không lý do rõ ràng: từ thờ ơ, lơ đễnh đến cáu giận, trầm lặng…
Vì sao người trẻ bị bệnh hay quên?
Trí nhớ của con người chia thành hai loại: trí nhớ ngắn hạn và trí nhớ dài hạn. Chứng hay quên ở người trẻ tuổi xảy ra khi một trong hai loại trí nhớ này gặp vấn đề, thường do lối sống hoặc bệnh lý.
1. Bệnh hay quên do lối sống
Thói quen sinh hoạt hàng ngày ảnh hưởng rất nhiều đến não bộ và trí nhớ. Các thói quen xấu gây suy giảm trí nhớ bao gồm:
- Ngủ quá ít: Thiếu ngủ hoặc mất ngủ khiến tế bào não không thể phục hồi hoàn toàn, ảnh hưởng đến quá trình ghi nhớ và lưu trữ thông tin, dẫn đến chứng hay quên hoặc mất trí nhớ tạm thời.
- Làm việc quá sức: Áp lực học tập và công việc khiến não bộ bị quá tải, dẫn đến suy giảm trí nhớ ở người trẻ. Hãy tập trung làm tốt một việc và xây dựng kế hoạch học tập, làm việc khoa học.
- Ăn uống thiếu chất: Não bộ hoạt động tốt nhất khi được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Thiếu vitamin B12 hoặc thiếu máu do thiếu sắt gây hoa mắt, chóng mặt, chậm chạp, lú lẫn, và dẫn đến hay quên.
- Uống rượu, bia nhiều: Đồ uống có cồn ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn, kể cả khi đã tỉnh rượu bia. Chuyên gia khuyến cáo không uống quá 2 cốc bia mỗi ngày đối với nam và 1 cốc đối với nữ. Hút thuốc nhiều cũng gây hay quên do khói thuốc chứa nhiều chất không tốt cho não bộ.
- Thường xuyên căng thẳng: Khi tâm trạng không tốt, thường xuyên căng thẳng và mệt mỏi, rất khó để tập trung làm việc. Điều này cản trở quá trình ghi nhớ thông tin mới và làm trí nhớ kém đi ở người trẻ tuổi.
2. Bệnh hay quên do các vấn đề sức khỏe
Ngoài lối sống, yếu tố sức khỏe cũng có thể gây ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ của người trẻ tuổi. Những vấn đề phổ biến bao gồm:
- Rối loạn tuyến giáp: Các bất thường ở tuyến giáp có thể dẫn đến mất ngủ và trầm cảm, từ đó ảnh hưởng đến trí nhớ.
- Suy giảm tuần hoàn máu não: Lưu lượng máu tới não giảm làm giảm cung cấp oxy và chất dinh dưỡng, ảnh hưởng đến hiệu suất ghi nhớ của não bộ.
- Các bệnh đột quỵ, động kinh, Alzheimer: Những bệnh này gây tổn thương đến não và làm suy giảm trí nhớ.
- Các bệnh liên quan tới não: Khối u, tụ máu não, và não úng thủy có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng ghi nhớ.
- Chấn thương do tai nạn: Đặc biệt là những trường hợp bị va đập phần đầu, có thể gây tổn thương não và suy giảm trí nhớ.
- Tổn thương tâm lý: Những chấn thương tâm lý hoặc vấn đề tình cảm cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và tập trung.
Các phương pháp chữa bệnh hay quên
Bệnh hay quên không có phương pháp điều trị đặc hiệu. Các phương pháp can thiệp chỉ tập trung vào việc hỗ trợ người bệnh tăng cường trí nhớ.
- Học các kỹ thuật ghi nhớ: Cung cấp các phương pháp giúp hệ thống thông tin và nâng cao khả năng tiếp thu thông tin mới.
- Sử dụng công nghệ: Để tạo lời nhắc cho các sự việc cần ghi nhớ.
- Điều trị bằng thuốc: Đối với một số trường hợp quên như hội chứng Wernicke – Korsakoff, có thể sử dụng vitamin B1 để bổ sung cho tình trạng thiếu hụt vitamin này.
Biện pháp phòng ngừa
Để ngăn ngừa chứng mất trí, bạn cần thực hiện đồng thời các biện pháp giảm thiểu các bệnh lý liên quan đến não cũng như xây dựng các biện pháp nâng cao trí nhớ như:
- Thắt dây an toàn khi ngồi xe ô tô.
- Đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xe đạp điện.
- Các bệnh nhiễm trùng cần được điều trị kịp thời do đây là nguyên nhân gây viêm não.
- Hạn chế uống rượu, bia.
- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến tai biến mạch máu não như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, v.v.
- Luôn giữ tinh thần tích cực.
- Tham gia các hoạt động tăng cường trí nhớ như giải ô chữ, đọc sách, v.v.
Xin lưu ý rằng các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc khám, chẩn đoán hay điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý áp dụng theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.