Đĩa đệm, một cấu trúc hình thớ sợi vững chắc được sắp xếp theo vòng tâm, bên trong chứa một nhân keo gelatin, đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sự linh hoạt và giảm chấn động, xóc khi cơ thể vận động, và tăng khả năng chịu lực.
Cấu Trúc Chi Tiết của Đĩa Đệm
Nhân Keo (Nhân Nhầy)
- Nhân keo của đĩa đệm là một dung dịch nhầy, trong suốt, chứa nhiều loại proteoglycans như dermatan sulphate, kratosulphate, chondroitin sulphates, và hyaluronic acid. Có khả năng ngậm nước cao, nhân keo giảm dần lượng nước theo tuổi tác. Khi nhận lực, nhân keo tỏa nước và làm đĩa đệm phẳng xuống, chịu lực đồng đều và phân tán lực.
Bao Xơ
- Là lớp bảo vệ bên ngoài nhân keo, bao xơ chủ yếu là sợi collagen. Lớp ngoài bám vào màng xương và gián tiếp vào viền đốt sống, trong khi lớp bên trong bám lấy bề mặt sụn thân sống. Bao xơ không chỉ bảo vệ nhân keo mà còn chống lại lực căng và xoắn, giữ cho cột sống ổn định.
Tấm Sụn Tận Cùng
- Nằm giữa mâm sụn thân sống và lớp ngoài của bao xơ, tấm sụn tận cùng chứa canxi, collagen, nước, và các proteoglycans. Nó đóng vai trò bảo vệ bề mặt sụn và thân đốt sống, đồng thời ngăn chặn nhiễm khuẩn.
Chức Năng của Đĩa Đệm
Chức Năng Chung
- Nối Các Đốt Sống: Đĩa đệm giữ cho cột sống linh hoạt và có khả năng xoay chuyển về mọi hướng.
- Phân Tán và Chịu Lực: Giảm tổn thương cho đốt sống khi cơ thể vận động, đảm bảo sự chuyển động của cột sống và phân tán lực chấn động.
- Hỗ Trợ Trao Đổi Chất: Đĩa đệm tham gia quá trình trao đổi chất thông qua các màng vòng sợi, cung cấp chất dinh dưỡng và loại bỏ cặn bã.
Chức Năng Chi Tiết
1. Nhân Nhầy
- Điểm Tựa: Hỗ trợ cột sống và tạo trường vận động nhất định.
- Cân Bằng Chấn Động: Truyền đều lực chấn và giữ cho vòng sợi và mâm sụn cân bằng.
- Giảm Xóc: Thay đổi hình dạng để giảm xóc chấn động và làm giảm áp lực trên thân đốt sống.
2. Vòng Sợi:
- Giữ Vững Cột Sống: Bám chặt vào mâm sụn và vành xương để giữ vững cột sống.
- Dây Phanh: Hạn chế vận động của thân đốt sống khi sợi bị căng, ngăn chặn thoát vị đĩa đệm.
- Giảm Xóc: Khi nhân nhầy bị ép, sợi căng thêm để phân chia áp lực trên cột sống.
3. Mâm Sụn
- Bảo Vệ Thân Đốt Sống: Dẫn truyền trọng lượng và bảo vệ thân đốt sống khỏi áp lực.
- Trao Đổi Chất Lỏng: Đảm bảo sự trao đổi chất lỏng giữa đĩa đệm và thân đốt sống kế cận.
Tổng cộng, đĩa đệm không chỉ giữ cho cột sống linh hoạt mà còn đảm bảo sự ổn định, chịu lực và tham gia tích cực vào quá trình trao đổi chất lỏng, đóng vai trò quan trọng trong sự duy trì và bảo vệ sức khỏe của cột sống.