Giữa rừng núi Tây Bắc hùng vĩ, một loài cây thân leo bám đầy những chiếc lá xanh mượt đang len lỏi qua kẽ tán cây. Đó chính là lá lồm – một đặc sản mang hương vị rừng núi. Được mệnh danh là lá chua nhờ vị chua thanh ngon lạ miệng, lá lồm không chỉ là một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực vùng cao mà còn được coi là vị thuốc quý giá của người dân tộc.
Vậy lá lồm là lá gì, có phải là lá giang không? Câu trả lời sẽ được khám phá ngay trong bài viết này. Hãy cùng Doctors 24h tìm hiểu những điều thú vị về loài lá mang hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc – lá lồm nhé!
Cây lá lồm là lá gì?
Cây lá lồm còn có nhiều tên gọi khác nhau như lá giang, dây dang, lá chua, thồm lồm,… thuộc họ thực vật Rau Răm (Polygonaceae). Đây là một loài thực vật có hoa, sống lâu năm, thân dây leo dài từ 2-3m.
Thân cây nhẵn, màu nâu đỏ, có những rãnh dọc, có thể mọc thẳng đứng hoặc leo trên các tán cây khác trong rừng. Lá cây mọc so le, hình bầu dục thuôn dài, ngọn hẹp và nhọn. Lá có chiều dài khoảng 4-7cm, rộng 3-5cm, càng về phía trên thì lá càng nhỏ và gần như không có cuống lá rõ rệt.
Hoa lá lồm rất nhỏ, nở thành từng chùm cụm, có màu trắng, không có nhụy hoa. Quả hình thuôn dài, có 3 cạnh, khi chín có màu đen. Lá lồm bám vào các tán cây lớn trong rừng để sinh trưởng và phát triển.
Lá lồm được coi là loài dược liệu quý có nguồn gốc từ các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia, Malaysia, Lào… Tại Việt Nam, cây lá lồm phân bố phổ biến ở các vùng núi, rừng núi của khu vực Tây Bắc như Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Lai Châu,…
Lá lồm thường mọc hoang tự nhiên ven bờ ruộng, rào rạch, bụi rậm hay vùng ven rừng núi Tây Bắc. Đây là loại cây dễ trồng, khả năng sinh trưởng và phát triển tốt ở các khu rừng núi.
Lá lồm là lá gì?
Lá lồm chính là tên gọi của lá cây giang, lá cây dây dang. Đây là cách gọi phổ biến của người dân tộc thiểu số ở vùng núi Tây Bắc dành cho loại lá chua có vị đặc trưng này.
Lá lồm có đặc điểm nổi bật là hình dạng bầu dục thuôn nhọn, kích thước trung bình 4-7cm dài, 3-5cm rộng. Lá có màu xanh mướt, mọng nước khi còn tươi. Đặc biệt, khi ăn lá lồm sẽ có vị rất đặc trưng là vị chua thanh dịu, tạo nên hương vị riêng không lẫn với bất kỳ loại rau nào khác.
Về mối liên hệ giữa lá lồm và lá giang, nhiều người vẫn thường hiểu nhầm hai cái tên này là một. Trên thực tế, cả hai đều là cùng một loài cây nhưng “lá giang” là tên gọi chung, còn “lá lồm” là tên địa phương của vùng Tây Bắc dành cho lá cây loài này.
Công dụng của lá lồm
Lá lồm chua – ứng dụng trong ẩm thực
Với vị chua thanh dịu, vừa miệng, lá lồm được coi là một nguyên liệu ẩm thực quý trong nhiều món ăn truyền thống của người dân tộc Tây Bắc. Món ăn nổi tiếng nhất làm từ lá lồm chính là “thịt trâu/gà nấu lá lồm” – đặc sản nổi tiếng của vùng núi Tây Bắc.
Để chế biến món này, người ta thường dùng thịt trâu hoặc gà xé nhỏ, nấu kỹ với nước dùng ngon từ xương hầm, đem nêm nếm gia vị rồi chan lá lồm tươi vào hầm cùng. Món ăn được thưởng thức khi lá lồm đã ra mùi thơm chua chua đặc trưng, thịt trâu/gà mềm ngon với nước dùng ngậy ngậy.
Ngoài ra, lá lồm cũng được dùng để nấu canh chua, làm rau muống xào hay ăn sống làm gỏi với các loại rau khác. Đây là món ăn mát, dễ ăn và giúp kích thích vị giác rất tốt.
Lá lồm trong y học cổ truyền
Không chỉ ngon miệng trong ẩm thực, lá lồm còn được xem là vị thuốc quý của người dân tộc vùng núi Tây Bắc. Theo Đông y, lá lồm có vị chua, tính hàn nên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm rất tốt.
Trong dân gian, lá lồm thường được dân dùng chữa các bệnh về dạ dày, đau bụng, mụn nhọt, viêm nhiễm… Lá tươi được dùng để nấu nước uống hoặc đắp lên vết thương, mụn nhọt để giải nhiệt, kháng viêm và khử độc cho cơ thể. Bên cạnh đó, lá lồm còn được ghi nhận có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm gây bệnh.
Có thể thấy, lá lồm mang nhiều công dụng tốt không chỉ với tính năng ẩm thực mà còn là phương thuốc quý trong đông y và dân gian xưa.
Lá lồm mua ở đâu?
Hầu hết lá lồm trên thị trường hiện nay đều được thu mua từ người dân các dân tộc thiểu số ở vùng núi Tây Bắc như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng… Đây là nơi lá lồm mọc tự nhiên, được người dân thu hái và bán ra thị trường.
Gần đây, để có nguồn cung ổn định hơn, một số nhà vườn cũng đã chủ động trồng và trồng trọt loại lá này với quy mô nhỏ lẻ. Tuy nhiên, phần lớn lá lồm vẫn được khai thác, thu hái từ tự nhiên.
Để mua được lá lồm tươi, xanh, ngon với giá cả phải chăng, bạn có thể tìm đến các cửa hàng thực phẩm sạch, siêu thị lớn hoặc đặt mua online tại các trang thương mại điện tử uy tín chuyên cung cấp nông sản, thực phẩm sạch.
Trong số đó, Nông Sản Dũng Hà là một địa chỉ đáng tin cậy, cung cấp lá lồm chất lượng với nguồn gốc rõ ràng từ các vùng núi Tây Bắc. Giá cả phải chăng, thường xuyên có chương trình khuyến mãi là điểm cộng để mua lá lồm tươi, ngon về chế biến món ăn cho gia đình.
Một số siêu thị, chuỗi cửa hàng rau quả sạch khác cũng là lựa chọn để tìm mua lá lồm tươi như: Bách Hóa Xanh, Vinmart, Sài Gòn Veggi… Bạn có thể ghé qua và hỏi thông tin trực tiếp khi đến mua sắm.
Kết luận
Vậy nên, hãy một lần thưởng thức hương vị rừng núi Tây Bắc thông qua lá lồm – đặc sản đích thực của vùng đất mà bạn khó lòng quên được vị chua nhẹ nhàng, dịu dàng nhưng vô cùng riêng biệt và đậm chất này. Bởi sâu thẳm trong lá lồm không chỉ là một nguyên liệu ẩm thực mà còn là nét văn hóa bản địa đích thực mang đậm chất hồn rừng núi Tây Bắc.