Nghiên Cứu và Chiều Sâu Về Còi Xương Ở Trẻ Em
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng bệnh còi xương ở trẻ không xuất hiện độc lập mà thường đi kèm với tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu hụt vitamin A, thiếu vitamin B1, và thiếu máu do thiếu sắt. Theo dõi từ năm 2003 đến 2010 cho thấy tỷ lệ trẻ bị còi xương tăng từ khoảng 30% lên đến gần 60% trong thời gian này.
1. Nguyên Nhân của Bệnh Còi Xương
- Chế Độ Ăn Thiếu Vitamin D và Calcium: Trẻ còi xương thường thiếu cả vitamin D và calcium, và chế độ ăn nhiều phytate, oxalat, và chất xơ có thể làm giảm hấp thụ calcium.
- Thiếu Hụt Vitamin D Ở Mẹ Trong Quá Trình Mang Thai: Tình trạng thiếu hụt vitamin D của người mẹ trong thai kỳ cũng có ảnh hưởng đến sức khỏe xương của trẻ.
- Thiếu Ánh Sáng Mặt Trời: Sự thiếu hụt ánh sáng mặt trời, do nhiều lý do như điều kiện địa lý, mùa đông, môi trường sống, có thể dẫn đến trẻ bị còi xương.
2. Cơ Chế Hình Thành Còi Xương
Xương cần calcium để phát triển và trở nên cứng rắn. Tuy nhiên, để calcium được hấp thụ tốt, cần có sự hỗ trợ của vitamin D. Trong trường hợp thiếu vitamin D, xương của trẻ không đủ chất dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng xương cong, vênh, và xốp, gọi là còi xương.
Vitamin D tồn tại trong nhiều thực phẩm như gan động vật, gan cá, và trứng. Tuy nhiên, cơ thể cần tiếp xúc với ánh sáng mặt trời để chuyển đổi “tiền vitamin D” thành vitamin D.
3. Triệu Chứng của Bệnh Còi Xương
Bệnh còi xương có những triệu chứng dễ nhận biết như:
- Bé quấy khóc, giật mình, đổ mồ hôi nhiều khi ngủ.
- Đầu của bé to ra so với thân thể.
- Thấy các cục bướu nổi lên quanh đầu.
- Răng mọc chậm và dễ sún, sâu răng.
- Cột sống và xương tay chân có thể cong hoặc vẹo, gây ra tình trạng “chân vòng kiềng” hoặc “chân chữ bát”.
- Bé chậm biết lẫy, đứng, và đi.
4. Phòng Ngừa
Để tránh bệnh còi xương, việc đảm bảo trẻ được tắm nắng đầy đủ là quan trọng. Đặc biệt là ở những nơi ít ánh sáng mặt trời, việc này trở nên hết sức cần thiết.
Hiểu rõ về nguyên nhân và triệu chứng của bệnh còi xương giúp tăng cường các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe cho trẻ từ giai đoạn thai nghén đến khi lớn lên.
Biện Pháp Phòng Ngừa Còi Xương:
- Trong thời kỳ mang thai và khi cho con bú, người mẹ nên dành thời gian tận hưởng ánh sáng mặt trời và đi dạo ngoài trời. Chế độ ăn nên bao gồm thực phẩm giàu vitamin D và calci để bảo vệ sức khỏe xương của trẻ từ giai đoạn thai nghén đến những tháng đầu sau khi sinh.
- Cho trẻ bú mẹ ngay sau khi sinh và tiếp tục cho ăn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu, sau đó thêm thức ăn bổ sung. Đảm bảo cung cấp dầu mỡ và thực hiện tô màu bát bột. Hàng ngày, trẻ cần được tắm nắng khoảng 5-10 phút để đảm bảo hấp thụ đủ vitamin D.
- Bổ sung 400 đơn vị vitamin D mỗi ngày cho trẻ sinh non hoặc có cân nặng thấp. Tăng cường vitamin D trong khẩu phần của mẹ và trẻ là một biện pháp quan trọng để phòng tránh còi xương.
5. Điều Trị Cho Trẻ Còi Xương
Bổ Sung Calci Cho Trẻ:
- Calci là yếu tố quan trọng cần thiết trong mọi giai đoạn của cuộc sống, từ thai nghén đến khi trở thành người lớn. Theo khuyến nghị từ Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia Việt Nam và RDA của Mỹ, trẻ cần khoảng 500-1,000mg calci mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, bánh flan, phô-mai… là nguồn calci quan trọng. Đậu hủ, hải sản như cá nguyên xương, tôm tép mới có vỏ chứa nhiều calci, cùng với đậu các loại, mè, rau xanh cũng cung cấp calci. Chú ý rằng calci từ sữa thường hấp thụ tốt hơn so với nguồn thực phẩm khác.
Bổ Sung Vitamin D Cho Trẻ Còi Xương:
- Ngoài việc có đủ thực phẩm giàu vitamin D như sữa, trứng, gan, bơ, trẻ cần được tắm nắng nhẹ từ 15-20 phút mỗi ngày. Ánh nắng nhẹ là nắng trước 9 giờ sáng hoặc 4-5 giờ chiều, và nên bảo vệ trẻ bằng cách bôi kem chống nắng nếu cần. Mức lộ da càng lớn, càng tốt để hấp thụ vitamin D. Mẹ cần giữ bé ấm sau khi tắm nắng và mở phần lớn áo để tăng cơ hội da tiếp xúc với ánh nắng. Tránh ánh sáng mặt trời qua cửa kính.
- Trẻ nhỏ chưa đi được cần được bố mẹ đưa ra ngoài để tận hưởng ánh sáng mặt trời, trong khi trẻ đã tự đi thì cần được khuyến khích và tạo điều kiện để tiếp xúc với ánh sáng ngoại trời. Bảo mẹ đang cho con bú sữa mẹ cũng nên tắm nắng để đảm bảo nhu cầu vitamin D của cả mẹ và bé được đáp ứng.