Tổng quan về bệnh nấm Sporotrichosis
Bệnh nấm Sporotrichosis là một bệnh nhiễm trùng da được gây ra bởi nấm Sporothrix schenckii. Loại nấm này thường liên quan chặt chẽ với nấm mốc trên bánh mì cũ, hoặc men được sử dụng để ủ bia, thay vì vi khuẩn thường gây nhiễm trùng. Nấm mốc này thường xuất hiện trên gai hoa hồng, cỏ khô, rêu sphagnum, cành cây, và đất, nơi mà người làm vườn, công nhân vườn ươm và nông dân có thể dễ bị nhiễm trùng do tiếp xúc thường xuyên với hoa hồng, cỏ khô và đất.
Khi bào tử nấm mốc xâm nhập vào da, bệnh có thể mất nhiều ngày hoặc thậm chí vài tháng để phát triển. Bệnh không phải lúc nào cũng lây truyền từ người sang người, và mèo hoặc con tatu (Armadillos) cũng có thể truyền bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh nấm Sporotrichosis
Bệnh thường bắt đầu khi bào tử nấm mốc xâm nhập dưới da từ gai hoa hồng hoặc thanh sắc. Nấm có thể lây truyền qua cỏ khô hoặc rêu mang nấm mốc, và hiếm khi có thể xảy ra khi hít hoặc nuốt phải nấm.
Triệu chứng của bệnh nấm Sporotrichosis
Triệu chứng ban đầu thường bao gồm vết sưng cứng (nốt sần) trên da, có màu từ hồng đến tím. Những nốt thường không đau hoặc chỉ đau nhẹ. Theo thời gian, chúng có thể phát triển thành vết loét có thể chảy dịch trong suốt. Trong khoảng 60% trường hợp, nấm lan dọc theo các hạch bạch huyết, lan rộng trên cánh tay hoặc chân. Những triệu chứng này có thể kéo dài trong nhiều năm nếu không được điều trị.
Khi cần chăm sóc y tế cho bệnh nấm Sporotrichosis
Nên gặp bác sĩ khi:
- Nghi ngờ mình bị bệnh nấm Sporotrichosis để được chẩn đoán và điều trị.
- Đã điều trị bệnh, nhưng vết loét mới tiếp tục xuất hiện hoặc những vết loét cũ phát triển. Nên đến bệnh viện khi:
- Bệnh không trở nên nguy hiểm hoặc đe dọa tính mạng.
- Vết loét mở rộng nhanh chóng với các triệu chứng như đau, đỏ, và ấm xung quanh.
Kiểm tra và xét nghiệm bệnh nấm Sporotrichosis
Bác sĩ thực hiện các xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán, thường bao gồm sinh thiết để kiểm tra mẫu dưới kính hiển vi và xác định nấm mốc. Các xét nghiệm cũng nhằm loại trừ các nhiễm trùng khác như vi khuẩn lao, vi khuẩn phong, đậu mùa, mụn rộp, và các bệnh không nhiễm trùng như lupus.
Chăm sóc bệnh nấm Sporotrichosis tại nhà
Hiện tại, không có biện pháp tại nhà nào được biết đến giúp chữa trị bệnh nấm Sporotrichosis. Tuy nhiên, việc giữ sạch vết loét và che phủ chúng cho đến khi chúng chữa lành là quan trọng. Dưới đây là thông tin về điều trị y tế và chăm sóc theo dõi cho bệnh nấm Sporotrichosis:
Điều trị y tế cho bệnh nấm Sporotrichosis
1. Nhiễm trùng ở da:
- Sử dụng potassium iodide (dung dịch kali iodua) ba lần mỗi ngày trong từ ba đến sáu tháng hoặc sử dụng itraconazole (Sporanox) trong tối đa sáu tháng.
2. Nhiễm trùng nấm Sporotrichosis ở xương và khớp:
- Itraconazole (Sporanox) thường được sử dụng từ vài tháng đến một năm, và đôi khi cần phẫu thuật để loại bỏ xương nhiễm trùng.
3. Nhiễm trùng ở phổi:
- Sử dụng potassium iodide, itraconazole (Sporanox), và amphotericin với liều lượng khác nhau. Các khu vực nhiễm trùng ở phổi có thể cần phải được loại bỏ.
4. Nhiễm trùng trong não:
- Viêm màng não do nấm Sporotrichosis hiếm khi xảy ra, thông tin về điều trị chưa có sẵn, nhưng Amphotericin kết hợp với 5-fluorocytosine hoặc itraconazole cũng có thể được thử.
Chăm sóc theo dõi cho bệnh nấm Sporotrichosis
Người bệnh cần tái khám nhiều lần với bác sĩ để đảm bảo bệnh nấm Sporotrichosis đã chữa lành. Sau khi bệnh khỏi, chăm sóc theo dõi thường không cần thiết.
Phòng chống bệnh nấm Sporotrichosis
Bước quan trọng để ngăn ngừa bệnh là ngăn bào tử nấm mốc xâm nhập vào da. Những biện pháp phòng chống bao gồm:
- Che phủ vết trầy xước hoặc vết đứt trên da khi làm việc với hoa hồng, cỏ khô hoặc rêu sphagnum.
- Mang giày ống cao su và găng tay để bảo vệ vết thương từ việc bị đâm thủng.
Triển vọng cho bệnh nấm Sporotrichosis
Hầu hết những người chỉ bị nhiễm trùng ở da hoặc các hạch bạch huyết của họ thường phục hồi hoàn toàn. Điều trị nhiễm trùng có thể kéo dài và có thể để lại sẹo tại vị trí nhiễm trùng ban đầu. Đối với những trường hợp nhiễm trùng phức tạp hơn, việc điều trị có thể khó khăn và kéo dài hơn, đòi hỏi sự giám sát thường xuyên từ bác sĩ.