Trông như những viên ngọc xanh mọng nước, quả lý gai (amla) ẩn chứa trong mình một kho tàng dinh dưỡng và lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Với hàm lượng vitamin C và chất chống oxy hóa vượt trội, quả lý gai trở thành một “siêu thực phẩm” được ưa chuộng trên toàn thế giới nhờ khả năng chăm sóc sắc đẹp, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ sức khỏe toàn diện. Cùng Doctors 24h tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc, thành phần dinh dưỡng và những công dụng tuyệt vời của “viên ngọc xanh” này nhé.
Giới thiệu
Quả lý gai (Phyllanthus emblica), hay còn gọi là quả amla hay Indian gooseberry, là một loại trái cây quen thuộc với nhiều người, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ và Đông Nam Á. Đây là một loài cây rụng lá theo mùa, có nguồn gốc từ vùng Ấn Độ Dương, phân bố rộng khắp các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh, Malaysia và Đông Nam Á. Với hình dáng tròn mọng nước, màu xanh lá cây hoặc vàng chanh, quả lý gai ẩn chứa trong mình một kho tàng dinh dưỡng và lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe con người.
Cây lý gai (Phyllanthus emblica) là một loài cây thuộc họ Phyllanthaceae, có chiều cao trung bình từ 8-18m. Thân cây thẳng, vỏ nâu xám, có nhiều nhánh. Lá mọc xen kẽ, hình bầu dục dài, mép lá nhẵn, mặt trên lá xanh thẫm, mặt dưới lá nhạt hơn. Hoa mọc thành chùm, nhỏ, màu vàng xanh. Quả hình cầu, có 6 gân dọc, khi chín có màu vàng hoặc xanh lục. Hạt tròn, nhỏ, nhiều.
Cây lý gai thường mọc hoang ở những vùng rừng núi, đồng bằng châu Á nhiệt đới. Nó được trồng rộng rãi tại các vùng đất phù sa màu mỡ ở Ấn Độ, Nepal, Bangladesh và Đông Nam Á để khai thác quả. Các bộ phận quan trọng nhất của cây lý gai là quả, vỏ quả và lá. Trong đó, quả lý gai chính là bộ phận được sử dụng nhiều nhất trong y học cổ truyền Ayurveda của Ấn Độ.
Quả lý gai – Vị thuốc quý của Ayurveda
Quả lý gai có kích thước từ nhỏ đến trung bình, thường có đường kính khoảng 2-3cm. Bề ngoài quả tròn, có 6 gân dọc, màu xanh lục hoặc vàng chanh khi chín. Vỏ quả mỏng, nhung nhung, bên trong là thịt quả mọng nước, mùi thơm và vị chua, chát, đắng. Mỗi quả chứa khoảng 2-3 hạt nhỏ, tròn.
Về thành phần dinh dưỡng, quả lý gai thực sự là một “siêu thực phẩm” với hàm lượng vitamin C rất cao, lên đến 20 lần so với cam. Một trái amla cung cấp khoảng 600-900mg vitamin C, đáp ứng hơn 100% nhu cầu vitamin C hàng ngày của cơ thể. Ngoài ra, quả lý gai cũng là nguồn cung cấp vitamin E, sắt, kali và các loại khoáng chất khác như mangan, đồng. Đặc biệt, quả lý gai chứa nhiều chất polyphenol, flavonoid và tannin – những chất chống oxy hóa mạnh có tác dụng bảo vệ tế bào, ngăn ngừa lão hóa.
Lịch sử sử dụng quả lý gai trong y học cổ truyền Ấn Độ (Ayurveda) có từ hàng thế kỷ trước. Theo truyền thuyết, nhà hiền triết uyên bác Muni Chyawan đã phục hồi sức khỏe nhờ vào quả của cây này. Quả lý gai được coi là một “siêu thực phẩm” trong Ayurveda, với nhiều tác dụng như làm se, giảm bớt ảnh hưởng do tuổi già, phục hồi các cơ quan. Nước ép từ quả amla thường được dùng để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, các bệnh về mắt, đau khớp, tiêu chảy và lị.
Nghiên cứu khoa học gần đây cũng đã chứng minh những lợi ích to lớn của quả lý gai đối với sức khỏe con người. Các chuyên gia y tế khẳng định, quả lý gai không chỉ là một nguồn cung cấp vitamin C dồi dào mà còn có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa ung thư, cải thiện chức năng gan, kiểm soát đường huyết và cholesterol. Với hàm lượng chất xơ cao, quả lý gai còn có tác dụng cải thiện tiêu hóa, đẩy lùi các vấn đề về đường ruột.
Công dụng tuyệt vời của quả lý gai
Với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào và đa dạng, quả lý gai được xem là một “siêu thực phẩm” có nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe và sắc đẹp.
Chăm sóc tóc
Nhờ chứa nhiều vitamin C, vitamin E, sắt và kẽm, quả lý gai có tác dụng kích thích mọc tóc, củng cố chân tóc và ngăn ngừa rụng tóc. Vitamin C trong amla còn giúp tăng cường sản xuất collagen, làm tóc khỏe mạnh, bóng mượt. Đồng thời, các chất chống oxy hóa trong quả lý gai cũng có thể giữ được sắc tố tóc, ngăn ngừa tình trạng tóc bạc sớm.
Ngăn ngừa lão hóa
Nhờ hàm lượng vitamin C và các chất chống oxy hóa phong phú, quả lý gai có tác dụng làm sáng da, cải thiện sắc tố, xóa mờ các vết thâm nám và nếp nhăn. Các polyphenol và flavonoid trong amla còn giúp bảo vệ làn da khỏi tác hại của gốc tự do, ngăn chặn quá trình lão hóa da. Ngoài ra, quả lý gai còn có tác dụng trị mụn trứng cá, giảm kích ứng da hiệu quả.
Điều trị bệnh lý
Với hàm lượng chất chống oxy hóa và các dưỡng chất cao, quả lý gai được xem là một “siêu thực phẩm” có nhiều tiềm năng trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý. Quả amla có tác dụng giúp ngăn ngừa và cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, nhờ đó góp phần hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, vitamin C dồi dào trong amla còn cải thiện tình trạng thiếu máu do hấp thụ sắt tốt hơn.
Đối với bệnh tiểu đường, các chất xơ và chất chống oxy hóa trong quả lý gai có khả năng kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, quả amla có tiềm năng chống ung thư nhờ các hợp chất phytochemical.
Kết luận
Được xem là một “siêu thực phẩm” với nguồn dinh dưỡng phong phú và nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe, quả lý gai xứng đáng được ưa chuộng và sử dụng thường xuyên. Từ việc chăm sóc sắc đẹp đến việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý, quả amla luôn là một lựa chọn tuyệt vời cho mọi người. Với giá thành phải chăng và dễ dàng tiếp cận, người tiêu dùng nên thường xuyên bổ sung quả lý gai vào chế độ ăn uống hàng ngày để hưởng trọn vẹn những lợi ích sức khỏe tuyệt vời này.